Anoda magnezowa - kiedy należy ją wymienić?

W domowych instalacjach ciepła woda jest przygotowywana z wykorzystaniem różnych urządzeń grzewczych. Jednym z najczęściej wybieranych sposobów są zbiorniki pojemnościowe. Bez problemu magazynują ciepłą wodę utrzymując określoną wcześniej temperaturę. To wygodne rozwiązanie, pozwalające na dostarczenie dużej ilości wody w stosunkowo krótkim czasie. 

Anoda magnezowa to bardzo ważna część pojemnościowych podgrzewaczy wody, wymagająca okresowej wymiany. Jej głównym zadaniem jest ochrona zbiornika przed rdzą oraz zapobieganie pojawieniu się nieprzyjemnego zapachu ciepłej wody. 

Jak sprawdzić anodę magnezową - czy już nadaje się do wymiany? 

Anoda magnezowa - co to jest i jakie ma zastosowanie?

Zbiorniki emaliowane są stale wystawione na długotrwały kontakt z wodą. W związku z tym wnętrze zbiornika ulega korozji. Aby zapobiec temu zjawisku ogrzewacze wyposażone są w anody magnezowe. 

Anoda magnezowa to część wymienna, stosowana w podgrzewaczach pojemnościowych, których wewnętrzne ściany są pokryte emalią ceramiczną. Wyglądem przypomina stalowy pręt, a z jednej strony jest zakończona specjalnym gwintem, który ma za zadanie ułatwienie montażu. Anoda wytwarzana jest ze specjalnego stopu magnezu, który wraz z upływem czasu ulega rozpuszczeniu. 

Anoda magnezowa - zastosowanie w bojlerze

Ochrona przed korozją

W przypadku pojemnościowych ogrzewaczy wody ciecz jest stale obecna wewnątrz zbiornika. Przez to elementy urządzenia są nieustannie wystawione na szkodliwy proces korozji. Samo pokrycie wnętrza zbiornika emalią daje skuteczność ochrony na poziomie ponad 90%. Zastosowanie anody magnezowej pozwala na pełną ochronę zbiornika.

Niwelowanie nieprzyjemnego zapachu ciepłej wody użytkowej

Anoda magnezowa jest jednocześnie przyczyną oraz środkiem zaradczym w przypadku brzydkiego zapachu ciepłej wody. W sytuacji, kiedy antykorozyjny element będzie zbyt rzadko wymieniany może dojść do gromadzenia się mikroorganizmów na jego powierzchni. Nie stanowią zagrożenia dla zdrowia czy życia człowieka, ale prowadzą do powstania siarkowodoru. Ten związek chemiczny jest odpowiedzialny za nieprzyjemny zapach ciepłej wody, o charakterystycznej woni zgniłych jajek. Taka woda nie nadaje się do użytku.

Aby skutecznie pozbyć się niepożądanego zapachu, konieczne jest dokładne oczyszczenie zbiornika. W następnej kolejności należy napełnić ogrzewacz wodą, podgrzać ją do temp. minimum 80 °C i zostawić na co najmniej 6 godzin. Jednak najważniejszą kwestią jest wymiana anody magnezowej na nową, aby usunąć źródło problemu.

Anoda magnezowa - zasada działania została wyjaśniona w dalszej części artykułu.

Rodzaje anod magnezowych

W pojemnościowych podgrzewaczach wody mogą występować następujące rodzaje anod:

• standardowa (prętowa) - ma postać pojedynczego pręta i posiada metaliczne połączenie z korpusem zbiornika

• łańcuchowa - składa się z kilku krótszych prętów połączonych ze sobą “łańcuchem”. Anody łańcuchowe ze względu na swoją budowę są łatwiejsze w montażu, w sytuacji, kiedy jest są znacznej długości, a odległość od zbiornika do przegrody jest niewielka. 

• odizolowana - ten rodzaj anod nie posiada elektrycznego połączenia ze zbiornikiem. Ich montaż przebiega z wykorzystaniem specjalnej uszczelki, która jest swoistym przerywaczem napięcia. W tym przypadku możliwy jest pomiar rezystancji anody przy użyciu multimetru i w ten sposób sprawdzenie jej stopnia zużycia. 

Jak działa anoda magnezowa?

Anoda pełni rolę ochrony elektrolitycznej. Jest wytwarzana z magnezu i z reguły połączona z płaszczem zbiornika - czasem zdarza się, że stosowane jest połączenie za pomocą przewodu elektrycznego. 

Anoda posiada niższy potencjał elektrochemiczny od stali, dlatego jony magnezu łatwo wchodzą w reakcję z innymi jonami znajdującymi się w wodzie. Jony żelaza, obecne w elementach stalowych, cechują się wolniejszym procesem utleniania. W związku z tym, wyposażenie zbiornika w anodę magnezową powoduje, że to ona w pierwszej kolejności wychwytuje tlen zawarty w wodzie, tym samym niedopuszczając korozji płaszcza zbiornika. 

Proces ten jest nazywany “ochroną katodową” i jest jednym z najbardziej skutecznych sposobów ochrony metali przed korozją elektrochemiczną.

Wraz z upływem czasu anody magnezowe ulegają powolnemu niszczeniu, dlatego niezbędna jest ich okresowa wymiana. Pozwoli to na zachowanie ciągłości ochrony bojlera przed korozyjnym działaniem wody.

Trwałość podgrzewaczy pojemnościowych zależy przede wszystkim od twardości wody podgrzewanej. Woda twarda jest mniej szkodliwa dla pracy urządzenia niż woda miękka. Co prawda bywa uciążliwa dla użytkowników wymienników c.w.u. z powodu osadzania się kamienia na elementach grzewczych. Grzałki pokryte kamieniem często ulegają zużyciu i przepaleniu. Zdarza się, że duża twardość wody wpływa na nieprawidłową pracę termostatu.

Z kolei woda miękka powoduje zachwianie ochrony antykorozyjnej zbiornika, ponieważ spada wtedy przewodnictwo elektryczne. Pojemnościowe ogrzewacze wody wykorzystujące wodę miękką często po trzech, a nawet dwóch latach posiadają nieszczelności, a przy tym anoda magnezowa nie wykazuje śladów zużycia.

Jak dobrać anodę magnezową?

Kiedy następuje konieczność wymiany anody magnezowej należy zaopatrzyć się w element o takich samych parametrach.   

Aby dobrać odpowiednią anodę, należy przede wszystkim uwzględnić jej rozmiar oraz model bojlera, w którym będzie ona zainstalowana. 

Ważną kwestią, którą trzeba wziąć pod uwagę jest rodzaj bojlera (czy jest to bojler elektryczny czy gazowy). Anoda magnezowa do bojlera elektrycznego i gazowego będzie różniła się konstrukcją i rozmiarem. Ważne, aby nie stosować zbyt małej anody, najlepszym wyborem jest taki sam model jak poprzedni.

Twardość wody w konkretnym regionie także ma wpływ na dobór odpowiedniej anody magnezowej. Jej wartość wpływa na szybkość zużycia elementu antykorozyjnego, dlatego w przypadku dużej twardości wody konieczna może być częstsza wymiana, niż w przypadku wody miękkiej. 

Oprócz tego podstawowym zaleceniem jest zastosowanie 200 g magnezu na każdy metr powierzchni zbiornika. 
Dobór właściwej anody jest istotny z punktu widzenia żywotności pojemnościowego podgrzewacza wody, ponieważ jest ona w stanie znacząco wydłużyć okres użytkowania urządzenia. 

Jak wygląda zużyta anoda magnezowa?

Anoda magnezowa wymagająca wymiany może różnić się objawami. Jeśli średnica anody jest zmniejszona o 1/3 początkowej wartości lub widoczne są ubytki na jej powierzchni - są to wyraźne sygnały, które świadczą o konieczności wymiany elementu na nowy. Charakterystyczne dla zużytej anody jest pokrycie rdzą, co z kolei może oznaczać, że przestała już spełniać swoją rolę ochrony podgrzewacza przed korozją. 

Jak wymienić anodę magnezową?

Stan anody można sprawdzić samodzielnie, bez konieczności wzywania fachowca. Według zaleceń, należy to zrobić najpóźniej 12 miesięcy od momentu rozpoczęcia użytkowania urządzenia do podgrzewania wody użytkowej.
Okresowa wymiana anody magnezowej nie należy do skomplikowanych czynności, jednak należy pamiętać o kilku podstawowych zasadach. 

Na początek konieczne jest odłączenie bojlera od źródła zasilania oraz odcięcie źródła dopływu wody. 
W kolejnym kroku trzeba usunąć wodę z wnętrza zbiornika. Po wykonaniu tej czynności można usunąć starą anodę (np. przy użyciu szczypiec). W tym celu należy zdjąć pokrywę osłonową i poluzować mocowanie anody.
Do odkręcenia śrub mocujących trzeba użyć klucza z sześciokątną końcówką o odpowiednim rozmiarze. Następnie należy ostrożnie odkręcić anodę i dokonać jej wizualnej oceny. Jeśli na powierzchni elementu widoczne są ślady zużycia, bądź rdzy, świadczy to o konieczności jej wymiany. Warto sprawdzić czy anoda nie jest uszkodzona lub złamana.
Do zamontowania nowej anody potrzebna jest masa uszczelniająca, którą należy nanieść na końcówkę z gwintem. Tak przygotowaną anodę można umieścić wewnątrz zbiornika. Na koniec warto sprawdzić szczelność połączenia napełniając bojler. Jeśli podgrzewacz nie przecieka można nałożyć pokrywę z powrotem. 

Jak często należy wymieniać anodę magnezową w bojlerze?

Zasada działania i budowa anody magnezowej nie należą do skomplikowanych, to może ona przysporzyć niemałych problemów. Okazuje się, że nie każdy posiadacz zbiornika do podgrzewania wody jest świadomy istnienia specjalnego elementu antykorozyjnego, a tym bardziej konieczności jego cyklicznej wymiany. 
W tym miejscu warto wspomnieć, że regularna wymiana anody magnezowej jest warunkiem utrzymania gwarancji zbiornika. W opisie gwarancji znajduje się odpowiednia informacja o tym, że odpowiedzialność producenta za żywotność podgrzewacza pojemnościowego jest uzależniona od regularnej wymiany anody magnezowej.

Częstotliwość wymiany zależy od jakości wody, rozmiarów anody oraz rozmiaru samego zbiornika. Według zaleceń, stan anody należy sprawdzić najpóźniej 12 miesięcy po rozpoczęciu użytkowania urządzenia. Jeśli zauważalne są znaczne ubytki w strukturze anody, jest to wyraźny sygnał do wymiany części na nową. Jeśli z kolei w wyglądzie anody nie są zauważalne poważne zmiany, może być nadal użytkowana przez kolejne 6 miesięcy.
Zgodnie z wytycznymi większości producentów pojemnościowych podgrzewaczy wody anoda magnezowa powinna zostać zastąpiona nową po około 18 miesiącach.

W przypadku, gdy w domu zainstalowany jest centralny zmiękczacz wody, żywotność anody magnezowej może ulec skróceniu do 12-15 miesięcy. 

Czy istnieje alternatywa dla anody magnezowej?

Regularna wymiana elementu antykorozyjnego generuje dodatkowe koszty. Nowa anoda magnezowa to wydatek rzędu 100 zł. W przeciągu 8 lat korzystania ze zbiornika do podgrzewania wody użytkowej, oprócz kosztu zakupu samego urządzenia, użytkownik musi ponieść koszt wymiany anody o łącznej wysokości około 500-800 zł.

W tej sytuacji alternatywnym rozwiązaniem jest anoda tytanowa. Tego typu ochrona przed korozją charakteryzuje się wyższą trwałością, wygodą użytkowania oraz ceną. Co więcej, nie wymaga regularnej kontroli, praktycznie nie ulega zużyciu i nie ma konieczności jej wymiany. Okres użytkowania tego rodzaju anody jest bardzo długi. Wymiana powinna nastąpić raz na 10-12 lat.

Anody tytanowe nazywane są inaczej elektronicznymi, ponieważ muszą być stale podłączone do prądu.