Jak dobrać głowicę termostatyczną do grzejnika?

W latach 90. w życie weszły prawne wymagania dotyczące wyposażenia grzejników w zawory termostatyczne. Wcześniej urządzenia grzały nieustannie w czasie okresu grzewczego i były nagrzane bez względu na temperaturę pomieszczenia. Takie rozwiązanie prowadziło do dużych strat ciepła i wysokich rachunków za ogrzewanie. 

Wprowadzenie obowiązku montażu głowic termostatycznych znacząco wpłynęło na komfort cieplny mieszkańców, nie doprowadzając do przegrzania pomieszczeń, a także pomogło zaoszczędzić niemałe kwoty. Z perspektywy dbałości o środowisko, instalacja termostatów również przyniosła wymierne korzyści. Mniejsza ilość potrzebnego ciepła, to jednocześnie mniejsza ilość zagrażających środowisku substancji wypuszczonych do atmosfery podczas produkcji energii cieplnej.

Ten artykuł w całości poświęcony został zaworom termostatycznym. Na czym polega zasada działania termostatu, jak odpowiednio dobrać i zamontować głowicę termostatyczną?

Głowica termostatyczna - do czego służy?

Termostaty grzejnikowe wytwarzane są w dwóch różnych wersjach: mechanicznej i elektronicznej. Te niewielkie głowice odpowiadają za regulację temperatury w instalacji grzewczej i tym samym zapewnienie komfortu cieplnego w lokalu. Ich zadaniem jest sterowanie przepływem cieczy w grzejnikach w zależności od temperatury otoczenia.
Zawory termostatyczne wyposażone są w specjalny czujnik temperatury, który wypełniony jest cieczą, woskiem lub gazem. W zależności od wahań temperatury substancja zmienia swoje ciśnienie i kurczy się lub rozszerza. 

Główną funkcją głowicy termostatycznej jest oszczędzanie energii cieplnej poprzez dopasowanie temperatury w pomieszczeniach do indywidualnych potrzeb domowników i zmniejszenie strat ciepła. Głowice termostatyczne pozwalają na indywidualne sterowanie temperaturą w każdym pomieszczeniu, co umożliwia uzyskanie optymalnego komfortu cieplnego w całym budynku. 

Dzięki temu w pokojach, w których najczęściej przebywają domownicy, w łazience, czy wszędzie tam, gdzie ważny jest wysoki komfort cieplny możliwe jest dostarczenie więcej ciepła. Z drugiej strony, w pomieszczeniach, które są rzadziej używane można utrzymać temperaturę na niższym poziomie. 

Dodatkowo, głowice termostatyczne pozwalają na obniżenie temperatury w pomieszczeniach, które nie są często użytkowane lub w czasie nieobecności domowników, co przyczynia się do dalszego obniżenia kosztów związanych z ogrzewaniem pomieszczeń. Termostaty stosowane są w celu oszczędności energii.

 

Głowica termostatyczna - zasada działania

Głowica termostatyczna - jak działa? Kiedy już wiadomo do czego służy, teraz warto rozwiać wątpliwości odnośnie zasady jej działania.

Termostat do grzejnika składa się z głowicy i zaworu termostatycznego. Głowica to element, który odpowiada za umożliwienie przepływu cieczy ogrzewającej płytę grzewczą kaloryfera. Z kolei zawór ma za zadanie regulowanie pracy głowicy, a to za sprawą znajdujących się w jego wnętrzu mieszka z substancją o dużej rozszerzalności cieplnej oraz sprężyny napierającej na głowicę. 

Jeśli w pomieszczeniu, w którym umieszczony jest grzejnik panuje niska temperatura, wtedy spada ciśnienie i objętość mieszka znajdującego się w zaworze. Oddziałuje on na sprężynę w taki sposób, aby ta umożliwiła przepływ ciepłej wody. Skutkuje to nagrzewaniem się urządzenia.

W przypadku kiedy w pomieszczeniu temperatura jest wysoka, analogicznie, objętość substancji w mieszku podwyższa się, zwiększa się nacisk na głowicę i uniemożliwiony jest przepływ cieczy, a rozgrzana powierzchnia grzejnika powoli się wychładza i powoduje obniżenie temperatury w pokoju. 

Pokrętło termostatu posiada oznaczenia graficzne i liczbowe. Cyfry umieszczone na regulatorze odpowiadają temperaturze od 11 st. C. (oznaczenie: 1) do 28 st. C (oznaczenie: 5 lub 6). Jeśli pokrętło zostanie ustawione na najniższą możliwą wartość (najczęściej jest to symbol śnieżynki), wtedy zawór grzewczy nie zostaje całkowicie zamknięty, a ciecz wychładza się do temperatury około 6-7 st. C. Grzejnik schładza się do takiego poziomu, aby woda w instalacji grzewczej nie była narażona na zamarznięcie. 

Warto zapamiętać, że termostat reaguje na temperaturę w obrębie najbliższego otoczenia grzejnika, dlatego jeśli urządzenie zostanie zasłonięte (np. zasłoną okienną), wzrośnie temperatura powietrza nad grzejnikiem i zostanie zablokowany przepływ ciepłej wody. 

Czy każdy termostat pasuje do każdego kaloryfera?

Nie każdy termostat (w tym głowica termostatyczna) pasuje do każdego kaloryfera. Wybór odpowiedniego termostatu zależy przede wszystkim od rodzaju i typu zaworu termostatycznego zamontowanego w kaloryferze.

Najczęściej stosowane zawory termostatyczne to zawory zwykłe i zawory termostatyczne z przepływem zwrotnym. Każdy z tych typów zaworów ma inny kształt i rozmiar gwintu, co wpływa na dobór odpowiedniej głowicy termostatycznej.

Przed zakupem głowicy termostatycznej należy więc sprawdzić, jaki rodzaj zaworu termostatycznego znajduje się na kaloryferze i jakie wymiary ma jego gwint. Na każdym termostacie umieszczone są specjalne oznaczenia, które określają model kompatybilnego urządzenia i jego parametry.

Na podstawie tych informacji można dobrać odpowiedni rodzaj głowicy termostatycznej, który będzie pasować do zaworu i kaloryfera.

Głowica termostatyczna do starych grzejników 

Głowice termostatyczne są zwykle kompatybilne ze starszymi grzejnikami, o ile posiadają one standardowe zawory termostatyczne z gwintem M30x1.5. W przypadku starszych modeli grzejników wyposażonych w inne rodzaje zaworów, konieczna może być ich wymiana lub stosowanie specjalnych adapterów. Warto pamiętać, że montaż głowic termostatycznych w starszych grzejnikach może pomóc w zwiększeniu efektywności systemu grzewczego, a co za tym idzie, w oszczędności energii i kosztów ogrzewania.

Rodzaje głowic termostatycznych

Dostępnych jest kilka rodzajów głowic termostatycznych i rozróżnia się następujące typy:

• głowice mechaniczne - to podstawowe modele, które umożliwiają regulację temperatury w zakresie od 11 do 28°C. Nie posiadają one dodatkowych funkcji, takich jak np. programowanie czasowe czy sterowanie zdalne. Docelową temperaturę, która ma panować w pomieszczeniu wybiera się ręcznie, obracając element sterujący
• głowice elektroniczne - to modele, w których czujnik temperatury jest cyfrowy, co zapewnia większą precyzję i dokładność regulacji temperatury. Głowice te posiadają również dodatkowe funkcje, takie jak np. sterowanie zdalne, wyświetlacz LCD, wykrywanie otwarcia okna, czy funkcja turbo
• głowice z czujnikiem ruchu - to modele, które pozwalają na automatyczne obniżenie temperatury w pomieszczeniu, gdy nie ma w nim ludzi. Głowice te są szczególnie przydatne w pomieszczeniach, które nie są często użytkowane, takich jak np. łazienki czy pomieszczenia gospodarcze
• głowice z funkcją programowania czasowego - to modele, które pozwalają na ustawienie harmonogramu pracy dla danego dnia tygodnia lub okresu czasowego. Dzięki temu można dopasować temperaturę w pomieszczeniach do indywidualnych potrzeb użytkowników
• głowice z funkcją ECO - to modele, które poza standardową funkcją regulacji temperatury posiadają również tryb oszczędzania energii, w którym temperatura w pomieszczeniu jest obniżana na określony czas lub określonych dni tygodnia

Jak wybrać odpowiednią głowicę termostatyczną do kaloryfera?

Głowica termostatyczna - jak dobrać? Na samym początku należy rozważyć, jaki model termostatu sprawdzi się najlepiej i odpowie na potrzeby użytkowników. Bez względu na rodzaj głowicy średnica zaworu musi odpowiadać średnicy starego termostatu, w innym wypadku wymiana może stanowić kłopot. Zdarza się jednak, że producenci od razu dołączają odpowiednie adaptery do zaworów, a w razie potrzeby można je dokupić samodzielnie. 

Jaka głowica termostatyczna do grzejnika sprawdzi się najlepiej?

W przypadku termostatu mechanicznego istotnym kryterium zakupu są opcje ustawienia temperatury minimalnej i maksymalnej. Tego typu głowice termostatyczne oferują indywidualne limity ustawień i umożliwiają ustawienie blokady na konkretną temperaturę, aby uniknąć przypadkowego rozregulowania.

 

Ostatnimi czasy coraz chętniej wybierane są głowice termostatyczne, które mogą być integralną częścią ‘Smart Home’ (czyli inteligentnego domu), a sterowanie nimi może odbywać się za pomocą aplikacji z dowolnego miejsca. Często nowoczesne termostaty posiadają programy dziennie, tygodniowe, czy nawet miesięczne, a ponadto możliwe jest ustawienie strefy grzewczej w danym lokalu, co pozwala na jednoczesne włączenie kilku grzejników.

Regulacja głowic termostatycznych

Elektroniczny zawór termostatyczny pozwala na szybki wybór programu, najczęściej spotykane to: 

• funkcja otwartego okna - zapobiega schłodzeniu czujnika głowicy nie doprowadzając do otwarcia zaworu. Funkcja jest przydatna zwłaszcza zimą podczas wietrzenia pomieszczenia i przez to wyemitowane ciepło nie zostanie utracone
• funkcja offset - opcja, która pozwala na skorygowanie błędów wyświetlania temperatury odczytywanej blisko grzejnika w stosunku do temperatury w pozostałej części pomieszczenia
• funkcja odkamieniania - regularnie uruchamiany kilkuminutowy proces (przeważnie uruchamiany raz w tygodniu), który zapobiega odkamienianiu. Polega na kilkukrotnym maksymalnym otwarciu i zamknięciu zaworu. Taka procedura pozwala na przedłużenie sprawności głowicy termostatycznej
• program tygodniowy - funkcja umożliwiająca ustawienie kilku przedziałów nagrzania pomieszczenia dla każdego pomieszczenia. Dzięki temu w odpowiednim momencie zawory grzejników zostaną otwarte lub zamknięte, co pozwoli na zapewnienie docelowej temperatury w lokalu.
• sterowanie zdalne - niektóre modele głowic termostatycznych umożliwiają zdalne sterowanie temperaturą za pomocą smartfona lub komputera, co pozwala na jeszcze większą wygodę i kontrolę nad systemem grzewczym

Jak zamontować głowicę termostatyczną?

W przypadku, gdy temperatura ustawiona na termostacie nie pokrywa się z faktyczną mocą grzania kaloryfera lub obsługa sterownika staje się utrudniona, konieczna jest wymiana głowicy na nową.

 

Głowica termostatyczna - jak zamontować?

Montaż głowicy jest czynnością prostą, niewymagającą fachowej wiedzy, dzięki czemu prace mogą zostać wykonane w krótkim czasie i bez przygotowań. Ze względu na brak konieczności ingerencji w całą instalację grzewczą podczas instalacji zaworu grzejnikowego możliwe jest wykonanie tej czynności samodzielnie, bez udziału fachowca i bez specjalistycznych narzędzi. 

Aby przystąpić do montażu głowicy termostatycznej nie ma konieczności spuszczania wody z grzejnika. W celu ułatwienia całego procesu należy ustawić stary mechaniczny termostat na maksymalną moc grzania. Następnie za pomocą odpowiedniego klucza trzeba poluzować pierścień śrubowy ruchem przeciwnym do ruchu  wskazówek zegara. Teraz demontaż zużytej głowicy powinien być możliwy. Kolejnym krokiem jest ustawienie nowego termostatu na najwyższym poziomie lub w ustawieniu, które jest zalecane przez producenta. Należy ułożyć regulator we właściwej pozycji i dokręcić. Prawidłowo zamontowany powinien utrzymywać się w pozycji poziomej.

W przypadku elektronicznej głowicy termostatycznej instalacja wygląda bardzo podobnie. Przed montażem należy dodatkowo umieścić baterię wewnątrz termostatu. Programowanie modeli technologicznie zaawansowanych odbywa się dopiero po zakończeniu montażu. Aby programowanie przebiegło bez problemu musi zostać poprzedzone rozruchem adaptacyjnym, który pozwoli na dopasowanie zakresu ruchu głowicy do skoku zaworu grzejnikowego.