Wentylacja grawitacyjna - jak działa?
- Czym jest wentylacja grawitacyjna?
- Jak działa wentylacja grawitacyjna?
- Wentylacja grawitacyjna - zalety
- Ograniczenia względem zastosowania wentylacji grawitacyjnej
- Jakie kanały powinny być zastosowane w systemie wentylacji grawitacyjnej?
- Wentylacja grawitacyjna - gdzie ją zamontować?
- Kanały wentylacyjne w domu - gdzie powinny się znajdować?
- Wentylacja grawitacyjna - jak sprawdzić czy działa prawidłowo?
W przeciwieństwie do braku wody, czy prądu, brak świeżego powietrza w mieszkaniu jest niewidoczny, jego skutki są odczuwalne, ale najczęściej nie są kojarzone z niesprawną wentylacją. Niektórzy poddają w wątpliwość, czy system wentylacyjny jest w ogóle potrzebny. Wielu z nich nie jest świadomych istotnej roli, jaką odgrywa świeże powietrze w pomieszczeniach oraz jego wpływu na dobre samopoczucie.
Wentylacja grawitacyjna to najczęściej wykorzystywany rodzaj systemu wymiany powietrza w domach. Jej wykonanie zazwyczaj nie jest kosztowne, jest niezawodna w działaniu i niemal uniwersalna - sprawdzi się w większości lokali, które wyposażone są w przewód kominowy.
Wentylacja grawitacyjna - na czym polega jej działanie, czy istnieją jakieś przeciwwskazania do jej wykonania?
Czym jest wentylacja grawitacyjna?
Wentylacja grawitacyjna to proces wymiany powietrza w budynku bez użycia mechanicznego wspomagania. Zasada działania polega na różnicy ciśnień powietrza wewnątrz i na zewnątrz budynku, co powoduje naturalny przepływ powietrza przez otwory wentylacyjne. W ten sposób następuje wymiana powietrza i usuwanie z budynku zanieczyszczeń.
Wentylacja grawitacyjna w domu nie wymaga zastosowania wspomagania energią elektryczną i pomimo tego, że pracuje nierównomiernie, dzięki swej prostocie jest niezawodna. Ten typ instalacji nie jest wyposażony w żadne mechaniczne elementy, które mogą ulec zepsuciu. Dlatego też zgodnie z przepisami wentylacja grawitacyjna powinna być zastosowana wszędzie tam, gdzie bezpieczeństwo jest priorytetem (np. w przypadku kotłowni z urządzeniem grzewczym z otwartą komorą).
Jak działa wentylacja grawitacyjna?
Działanie tego mechanizmu opiera się na zjawisku konwekcji, czyli ruchowi powietrza wywołanego różnicą jego gęstości i ciśnienia. Powietrze o wyższej temperaturze, pochodzące z wnętrza domu unosi się ku górze, za sprawą mniejszej gęstości niż chłodne powietrze. Warunkiem koniecznym do sprawnego procesu wymiany powietrza w grawitacyjnej instalacji wentylacyjnej jest swobodny napływ strumienia z zewnątrz.
Celem usprawnienia mechanizmu stosuje się kominy z pionowymi kanałami wentylacyjnymi, w których powstaje ciąg kominowy. Dzięki temu ogrzane powietrze jest wypierane przez powietrze chłodne, o dużej gęstości, napływające do domu przez nawiewniki.
Wentylacja grawitacyjna bez komina
W sytuacji, gdy w lokalu nie został zainstalowany komin (naturalny kanał wentylacyjny) niemożliwe jest zastosowanie wentylacji grawitacyjnej. Bez komina stosuje się wentylację nawiewno-wywiewną, gdzie za właściwą wymianę powietrza odpowiada wentylator. Tego typu instalacja wentylacyjna stanowi połączenie kanałów nawiewnych i wywiewnych.
Innym sposobem na zapewnienie odpowiedniej wentylacji bez komina, jest wykorzystanie wentylacji mechanicznej. Instalacja wyciągowa opiera się na działaniu wentylatorów, które pozwalają na wymianę zużytego powietrza.
Wentylacja grawitacyjna - zalety
Grawitacyjna instalacja wentylacyjna to system wykorzystujący naturalne siły grawitacji do wymiany powietrza w budynku. Mnogość jej zalet sprawia, że nadal z powodzeniem jest wykorzystywana w nowoczesnych budynkach mieszkalnych. Podstawowe korzyści wentylacji grawitacyjnej to:
-
prostota - wentylacja grawitacyjna jest prosta w swojej konstrukcji i nie wymaga użycia skomplikowanych urządzeń
-
solidność - wentylacja tego typu jest wykorzystywana już od wielu lat, dlatego większość fachowców nie ma problemu z prawidłowym zaprojektowaniem i wykonaniem instalacji
-
niskie koszty - wentylacja grawitacyjna nie wymaga energii elektrycznej do działania, co oznacza niższe koszty eksploatacji. Co więcej, koszty związane z wykonaniem instalacji także są niewielkie, w porównaniu do systemu wentylacji mechanicznej
-
niezawodność - wentylacja grawitacyjna jest trwała i niezawodna, ponieważ nie zawiera skomplikowanych urządzeń, które mogą ulec awarii
-
brak hałasu - wentylacja grawitacyjna jest cicha w swoim działaniu, ponieważ nie wymaga użycia wentylatorów, których praca może być źródłem hałasu
-
poprawa jakości powietrza - wentylacja grawitacyjna pozwala na ciągłą wymianę powietrza wewnątrz budynku, co poprawia jakość powietrza i zapewnia odpowiednie warunki mikroklimatyczne.
Ograniczenia względem zastosowania wentylacji grawitacyjnej
Grawitacyjna instalacja wentylacyjna jest tradycyjnym sposobem wentylacji mieszkań, ale niestety nie jest rozwiązaniem uniwersalnym i nie sprawdzi się w każdych warunkach. Aby proces wymiany powietrza nie był zakłócony, muszą występować odpowiednie warunki:
-
okna i drzwi powinny być lekko rozszczelnione, aby zapewnić dostęp świeżego powietrza
-
temperatura panująca w lokalu powinna być wyższa niż na zewnątrz budynku
-
konstrukcja zastosowanych kanałów wentylacyjnych powinna być zaprojektowana w taki sposób, żeby zapobiec “wstecznemu wdmuchiwania powietrza”
Co więcej, nie ma możliwości regulacji intensywności wentylacji grawitacyjnej. Oprócz tego ten system może powodować ucieczkę ciepła zimą i tym samym powodować szybkie wychłodzenie mieszkania i nadmierne wysuszenie powietrza.
Jakie kanały powinny być zastosowane w systemie wentylacji grawitacyjnej?
Aby grawitacyjna instalacja wentylacyjna właściwie spełniała swoje zadanie, konieczne jest zastosowanie kanałów, które spełniają określone wymagania:
-
pionowa pozycja - przewody na całej długości powinny być prowadzone pionowo, dopuszcza się jedynie ich niewielkie odchylenie (do 30 stopni)
-
przekrój kanału prostokątnego - minimalna wartość przekroju kanału to 160 cm2 (żaden z wymiarów nie może być mniejszy niż 10 cm)
-
średnica okrągłego przewodu - wymiar średnicy kanału okrągłego nie może być mniejszy niż 15 cm
-
długość kanału - dopuszcza się do użytku kanały o minimalnej długości 5 m
Wentylacja grawitacyjna na dachu
Kanały wentylacyjne powinny być wyprowadzone ponad dach, być zakończone nasadą kominową. Jeśli zabraknie tego elementu, wówczas pojawi się zjawisko wdmuchiwania powietrza do wewnątrz w czasie silnego wiatru. Według zaleceń przewody należy umieścić po bokach, tak aby wylot był “na przestrzał”, najlepiej zabezpieczyć otwory kratką.
Kanały powinny być poprowadzone w miejscu oraz na taką wysokość, gdzie ryzyko zakłócenia ciągu kominowego jest najmniejsze.
Ocieplenie kanałów w części wychodzącej ponad dach jest konieczne. Dodatkowo jeśli przewody przechodzą przez pomieszczenia nieogrzewane również należy zastosować izolację cieplną.
Wentylacja grawitacyjna - gdzie ją zamontować?
Grawitacyjna instalacja wentylacyjna nadal jest najczęściej stosowanym rodzajem systemu wymiany powietrza w domach jednorodzinnych oraz blokach mieszkalnych w Polsce. To przede wszystkim ze względu na jej prostotę działania i brak konieczności wykorzystania dodatkowych urządzeń (np. jak w przypadku wentylacji mechanicznej).
Warto wziąć pod uwagę wentylację wykorzystująca naturalny ciąg wtedy, gdy kwestie ekonomiczne stanowią istotny czynnik, ponieważ to rozwiązanie jest tańsze od systemu wykorzystującego wentylatory do wymuszenia przepływu powietrza, zarówno pod względem kosztu wykonania oraz późniejszej eksploatacji.
W niektórych przypadkach zastosowanie wentylacji grawitacyjnej jest z góry wymagane przez obowiązujące przepisy. Przykładem jest gospodarstwo ogrzewane przez kocioł z otwartą komorą spalania.
Kanały wentylacyjne w domu - gdzie powinny się znajdować?
Kanały wywiewne powinny być poprowadzone w kuchni, łazience, toalecie, pomieszczeniach bez okien, a także w pokojach, które są oddzielone więcej niż dwojgiem drzwi od najbliższego kanału wywiewnego.
W pomieszczeniach, takich jak sypialnia, czy salon, nie ma konieczności wykonania otworów wentylacyjnych, chyba że w którymś z nich znajduje się kominek.
W przypadku lokali dwupoziomowych, przewody także muszą znajdować się w pomieszczeniach na górnej kondygnacji.
Często montuje się dwa kanały wentylacyjne w kuchni - pomieszczeniu które generuje najwięcej zanieczyszczeń - aby proces wymiany powietrza był usprawniony. Jeden przewód jest podłączony do okapu kuchennego, a drugi do to podstawowy kanał wentylacyjny odpowiadający za wspomaganie procesu wymiany powietrza całego pomieszczenia.
Kratki wentylacyjne powinny być zamontowane przy przewodach kominowych w pomieszczeniach takich jak: łazienka, toaleta, kuchnia, pomieszczenia bez okien.
Wentylacja grawitacyjna - jak sprawdzić czy działa prawidłowo?
Sprawna instalacja wentylacyjna powinna zapewniać bieżącą wymianę powietrza w lokalu. Sygnałem świadczącym o nieprawidłowościach pracy systemu jest długo utrzymujący się nieprzyjemny zapach w mieszkaniu, czy niewystarczająca ilość tlenu, która może objawiać się jako złe samopoczucie mieszkańców.
Pod uwagę należy także wziąć wysoki poziom wilgoci, który prowadzi do powstawania zacieków na oknach lub rozwoju pleśni w niektórych miejscach. Nie należy bagatelizować tych oznak.
Przeważnie problemy z działaniem systemu wentylacyjnego wynikają z drobnych błędów przy jego montażu lub z niewłaściwej eksploatacji (np. zasłanianie kratek wentylacyjnych lub nierozszczelnianie okien podczas podczas panowania niskich temperatur na dworze). Zdarza się, że niesprawność wentylacji grawitacyjnej wynika z zanieczyszczenia kratek wentylacyjnych.